2 khía cạnh nghệ thuật từ cảm hứng trầm hương
Trầm hương không chỉ xuất hiện dưới hình dạng là một vật phẩm nhang trầm dùng để thờ cúng tín ngưỡng hay các trang sức được dùng để đeo. Cảm hứng trầm hương còn được xuất hiện ở các khía cạnh khác trong đời sống về lĩnh vực thủ công mỹ nghệ và nghệ thuật văn học.
Bài viết dưới đây Trầm Hương Vô Ưu sẽ chia sẻ cho các bạn về sự xuất hiện của trầm hương trong 2 lĩnh vực đời sống văn hóa nghệ thuật trong tiềm thức của người Việt Nam.
Thủ công mỹ nghệ làm từ trầm hương
“Dùng sáng tạo để tôn vinh giá trị nghệ thuật thủ công Việt từ các sản phẩm làm bằng trầm hương” là phương châm các nghệ nhân thường hay truyền bá cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ trầm hương ở Việt Nam.
Tùy từng khối gỗ, hình dáng kích thước mà các nghệ nhân điêu khắc thành các sản phẩm khác nhau như tượng phật bà quan âm, tượng di lặc, tượng thần tài, mặt dây chuyền. Mỗi bức tượng làm từ gỗ trầm hương đều có nét đặc trưng riêng biệt thể hiện sự nghiêm túc và thành kính của nghệ nhân dành cho sản phẩm mình làm ra.
Ngoài ra, nếu các bạn muốn được tận mắt chứng kiến các sản phẩm thủ công mỹ nghệ làm từ cảm hứng trầm hương, các bạn có thể ghé đến Tháp Trầm Hương tọa lạc tại Nha Trang – Khánh Hòa thủ phủ của xứ trầm hương, hoặc đến các bảo tàng nghệ thuật triễn lãm về trầm hương được diễn ra hằng năm để được tận mắt chứng kiến những công trình thủ công mỹ nghệ được bàn tay tài hoa của các nghệ nhân điêu khắc.
Cảm hứng trầm hương trong văn học nghệ thuật Việt Nam
Bàn về văn học Việt Nam không thể không nhắc đến tượng đài danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Du cùng những cống hiến của ông cho nền văn học nghệ thuật nước nhà.
Nhận định về tác giả Nguyễn Du, nhà văn Phạm Quỳnh đã từng nhận xét “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, truyện kiều còn” hay nhà văn Chế Lan Viên đã từng viết: Giá đem lòng tôi đọc Nguyễn Du / Có phải đã hiểu nhân dân mình thêm chút nữa / Hiểu giá khổ đau để thêm bừng ngọn lửa…để thấy được vai trò quan trọng của Truyện Kiều có ý nghĩa quan trọng như thế nào trong đời sống của người Việt Nam.
Quả thật đúng như lời nhà văn Phạm Quỳnh nhận xét, dù đã ngót hơn nhiều thập kỷ trôi qua nhưng giá trị văn học của Đại thi hào Nguyễn Du vẫn còn đó. Lần giở lại hơn 3000 câu thơ truyện Kiều, tiền nhân không chỉ dùng thơ để miêu tả về chuyện tình của hai nhân vật Kim Trọng và Thúy Kiều mà lồng ghép vào trong những câu thơ những đạo lý, truyền thống của người Việt.
Cụ thể, ở những thời điểm quan trọng Nguyễn Du nhiều lần có chủ ý nhắc đến cảm hứng trầm hương trong Kiều vào những thời khắc vô cùng đặc biệt. Trầm hương là một đồ vật được sử dụng nhiều trong tín ngưỡng thờ cúng ở bàn thờ của các gia đình người Việt, mượn trầm hương để xuất hiện trong những tình huống quan trọng Nguyễn Du chắc có ẩn ý riêng.
Đầu tiên, ông muốn nói về mùi thơm của Trầm – là một trong những hiện thân cao quý nhất của văn hoá tâm linh Việt Nam – để thấy những tinh hoa của đất nước vẫn luôn trường tồn qua thăng trầm của từng thời kỳ lịch sử. Tiếp theo, mượn hai câu thơ “Liền tay ngắm nghía biếng nằm/Hãy còn thoang thoảng Hương Trầm chưa phai” để miêu tả buổi đầu gặp nhau của cặp đôi Thúy Kiều – Kim Trọng, Nguyễn Du đã lấy hương thơm trầm tinh khiết, thanh tao để biểu trưng cho tính cách nàng kiều nói riêng và người con gái Việt Nam nói chung.
Ngoài ra, Nguyễn Du cũng tinh tế sử dụng mùi thơm của trầm để đặc tả nổi nhớ của chàng Kim dành cho nàng Kiều “Có khi vắng vẻ thư phòng/Đốt lò hương giở phím đồng ngày xưa/Bẻ bai rủ rỉ tiếng tơ/Trầm bay nhạt khói gió đưa lay rèm”. Thật lạ, các thi nhân ngày xưa như Lý Bạch mượn ánh trăng để “nói hộ lòng tôi”, tiền nhân lại chọn Trầm hương – một chi tiết lạ nhưng cũng rất mới. Bởi Trầm Hương là tinh khiết, là thanh tao, là hiện thân của những điều tốt đẹp nhất mà đất trời gửi gắm qua hương thơm nên còn gì cao quý hơn những phút giây có Hương Trầm.
Xem thêm bàn luận về thơ Kiều và Nguyễn Du tại đây
Kết luận
Qua bàn tay tài hoa và cái nhìn sâu sắc của tác giả khi khai thác cảm hứng trầm hương đưa vào tác phẩm nghệ thuật văn học Việt Nam, trầm hương đã một phần nào đó gián tiếp chinh phục trái tim và khối óc của bạn bè thế giới về những giá trị mà nó mang lại cho con người góp phần làm phong phú đời sống văn hóa nghệ thuật của người dân.
